Endonezya’da Ramazan Karşılama Kültürü

A.    Meugang

Açe, Endonezya’nın en ucu olan, Malakka Boğazı’nda bulunan bir bölgedir. Onların has bir adeti ise Meugang. Açe halkında bu geleneksel karşılama, yıllardır devam edegelmiştir. Meugang demek, keçi, koyun, inek gibi hayvanlardan kesip, çeşitli yemekler yaparak, bu yemeği sevdikleri kişiler ve yetimlerle yemektir. Meugang, Kurban Bayramı’na çok benzeyen bir kültürdür. Bu geleneği hala koruyup muhafaza ederler. Köylerde bulunan halk Meugang’ı Ramazan’dan bir gün önce yaparlar, şehirlerde bulunan halk ise Ramazan’dan iki gün önce yaparlar. Meugang, Ramazan’da yapılması zorunlu hale gelmiş bir halk geleneğidir. Çünkü Ramazan’ın bereketine inanırlar ve bunu Ramazan’a bir borç bilirler. Tarihi olarak bu gelenek, Sultan İskandar Muda zamanında başlamıştır.(1607-1636). Sultan İskandar Muda, bunu halka bir teşekkür borcu olarak bilmiş ve keçi, koyun, inek gibi hayvanlardan kestirip halka ikramda bulunmuştur.

https://www.sumber.com/jalan-jalan-kuliner/aceh/budaya-aceh/sumber/meugang.html

https://ramadhan.antaranews.com/berita/571525/meugang-tradisi-aceh-menyambut-hari-raya

B.     Malamang
Malamang geleneği, Minangkabau kabilesinde çok önemli bir yer tutar. Bu kabile, Batı Sumatra bölgesinde hakim olan bir kabiledir. Hint Okyanusu’nun dibinde bulunan bir eyalettir. Sadece Ramazan ayına özel bir gelenek değil, diğer önemli günlerde de bu gelenek sürdürülür. Malamang demek, Endonezya’ya özgü yapışkan pilavı, Hindistan Cevizinin sütü ile karıştırıp, muz yaprağıyla sararak Bambu ağacının içine koyduktan sonra ateş üzerinde çeşitli malzemeler koyularak  dışı ateşte yakılır ve farklı tatlar çıkarılır. Ortaya çıkan yemeği adı Lamang’dır. Malamang bireysel olarak yapılabilecek bir kültür geleneği değil, kasaba haklının tamamı tarafından yapılan bir yemek geleneğidir. Bu geleneğin temel amacı; yardımlaşma, dayanışma  ve kardeşlik duygusunun geliştirilmesidir. Tarihi olarak, Malamang geleneği Endonezya’ya İslamiyet’in gelmesiyle başlamıştır. Şeyh Burhanuddin, İslamiyet’i yaymak için ev ev dolaştığında ev halkı Şeyh Burhanuddin’e yemek ikramında bulunurdu. Şeyh Burhanuddin yemeklerin haram mı, helal mı olduğundan şüphe duymuştur. Şüphesini gidermek için helal olan Malamang yemeğini yaptırmıştır ve bu geleneğin başlamasında öncü olmuştur.

https://ramadan.tempo.co/read/674823/video-tradisi-malamang-sambut-ramadan-masih-bertahan

https://www.flickr.com/photos/zolmuhdfoto/8115604146?ytcheck=1&new_session=1

https://resepdanmakanan.com/resep-membuat-kue-lemang-pulut-enak-gurih/

C.     Pacu Jalur
Diğer eyalete göre biraz daha faklı bir geleneğe sahip olan eyalet Riau eyaletidir. Tam Malakka Boğazı’nda bulunan bir eyalettir. Burada, bir halk karnavalı gibi coşkuyla yapılan bir Pacu Jalur denilen kayık yarışması vardır. Ramazan ayı yaklaşınça Pacu Jalur karnavalı için hazırlıklar yapılmaya başlanır. Sadece Razaman ayına özgü bir gelenek değil, diğer büyük günlerde de bu gelenek sürdürülür. Bu geleneği, tüm halk büyük bir sevinçle bekler. Çünkü, kalabalık eşliğinde nehrin kenarında toplanıp kürek yarışması  olan Pacu Jalur’u seyrederler. Bu yarışma, Balimau Kasai ile sona erer. Balimau Kasai demek; güneş batmadan akşama kadar olan bir vakit içinde nefsini ve lime suyu ile  vücudunu temizleyip yıkamaktır.

http://www.indonesia-tourism.com/riau/images/pacu_jalur.jpg

http://pelitariau.com/assets/berita/1032249524-pacu-jalur01.jpg

D.    Nyorog
Betawi Kabilesine has olan bir gelenektir. Betawi kabilesi, Endonezya’nın Başkenti Jakarta şehrinde hakim olan bir kabiledir. Nyorog geleneği, Ramazan’ın gelmesiyle yapılan bir geleneksel yemektir. Nyorog genel olarak Ramazan ayında küçüklerin büyük  dost, komşu ve akrabalara bir ev yemeği yapıp paket halinde dağıtmasıdır. Amacı ise Ramazan’ın bereketinden istifade etme, helalleşme, birbirlerine duada bulunmak ve Ramazan’ın yaklaştığını hatırlatmaktır.  

https://www.wartainfo.com/2017/05/6-tradisi-unik-menyambut-bulan-puasa-ramadhan-di-indonesia.html

http://cdn.klimg.com/dream.co.id/resources/news/2015/06/17/15265/664xauto-nyorog-tradisi-yang-terkisis-zaman-150617z.jpg

https://www.wowkeren.com/images/news/tradisi-jelang-puasa-di-indonesia-06.jpg

E.     Munggahan
Munggahan geleneği genellikle Sunda Kabilesine özgü olan bir kültürdür ve bu gelenek  Ramazan karşılama geleneğidir. Batı Java eyaletinde bulunan Sunda Kabilesi, Munggahan geleneğiyle Ramazan’dan bir iki hafta önce sevdikleri kişilerle, aileleriyle ve akrabalarıyla bir araya gelip, aynı sofrada hep beraber geleneksel yemekleri yerler. Sadece ailelerle sınırlı olmayıp, bu geleneğe arkadaş ve çevrede bulunan insanlar da katılabilir. Munggahan geleneğinin amacı; diğer geleneklerde olduğu gibi birbirleriyle kusur ve sıkıntılarını giderme, helalleşme ve Ramazan’a hazırlanmaktır. Anlam olarak Munggah, manevi olarak yükselip Rabbi’ne yaklaşmaktır. Ramazan ayı gelince herkesin sevinci yükselir, bununla birlikte kişisel olarak birbirlerine daha iyi olmaları için Rableri’ne dilekte bulunurlar. Munggahan’ın diğer bir anlam ise “Botram”dır.

http://cdn1-a.production.liputan6.static6.com/medias/1128797/big/091010100_1454327380-header_www.dailymoslem_com.jpg

https://nusantaranews.co/assets/uploads/2017/05/Tradisi-Munggahan-Foto-Istimewa-Nusantaranews.jpg

F.      Magengan
Magengan, Semarang şehri’nin halkına has olan bir gelenektir. Bu da Ramazan’ı karşılama geleneğidir ve bu gelenek günümüzde kadar devam ederek korunmuştur. Magengan geleneği, Nefsi temizleme sembolü olan Apem Keki’ni yemektir. Apem, Arapça ‘Afwan’ kelimesinden gelir. Apem Keki amacıyla başka cemaatlerle bir araya gelinir, tesbihat yapılır ve  ardından ölülere dua edilir.

G.    Megibung
Megibung, halkın çoğunluğunun Hindu olarak yaşadığı Bali Adası’nda bulunan Müslümanların Ramazan’ı sevinçle karşılama amacıyla yaptığı bir gelenektir. Bu gelenek nesilden nesile aktarılarak muhafaza edilir. Amaç, dinlerarası kaynaşma, dayanışma ve uyumu sağlamaktır. ‘Gibung’ demek paylaşma, birlikte oturup yemektir. Genel olarak yemek, muz yaprağın üstüne konularak hep beraber yenir. Kısaca özetlemek gerkirse bu gelenek, Müslümanlara yönelik yapılan bir gelenek değildir, daha çok diğer dinlere mensup kişilerle birlikte olma, yardımlaşma ve toplumsal dayanışma gücünü artırmaya yönelik bir gelenektir.

http://www.reresepan.com/wp-content/uploads/2017/10/Tradisi-Megibung-Karangasem-1.jpg

http://avillabali.com/wp-content/uploads/2016/06/megibung-agnesttiranda.jpg

Özet olarak, Endonezya’da çeşitli kültür, gelenek ve görenek olduğundan her bölgenin kendine has bir Ramazan karşılama geleneği mutlaka vardır. Bunlardan sadece birkaç tanesini sizlerle paylaştım. Bunlardan çok faklı kültürlerin de geleneği vardır. Bu geleneklerin temel amacı; toplumsal dayanışmayı arttırmak, yardımlaşmak, toplumsal kardeşliği sağlamak ve en önemlisi de toplum olarak Ramazan’a hazırlanmaktır.